สวัสดีจ้าวันนี้ เรื่องเล่าชาวสยาม จะพาทุกคนมาศึกษาเรื่องเล่า ประวัติศาสตร์ตำนาน อภินิหารพระเกจิ ความลี้ลับ ไสยศาสตร์ เพราะในประเทศไทยของเรานั้น ต่างก็มีจุดเด่นทางความเชื่อและมีสถานที่ท่องเที่ยวทางศาสนาแหล่งรวมประวัติศาสตร์ที่มีผู้คนสนใจเป็นจำนวนมาก วันนี้เราขอมานำเสนอเรื่องเล่าของเครื่องยศพระสนมเอก มาให้อ่านเพื่อศึกษากัน ติดตามรับชมกันได้เลย
หากกล่าวถึง เครื่องยศพระสนมเอกในสมัยกรุงรัตนโกสินทร์ตอนต้น นั้น ปรากฎเป็นหลักฐานว่าพระมหากษัตริย์ไทยนั้นมีพระมเหสี พระชายา ตลอดจนพระสนมคุณจอมมากมายนัก แต่มีเพียงไม่กี่คนที่จะทรงโปรดเป็นพิเศษ ท่านเหล่านี้ก็จะได้รับการเรียกหาและได้รับใช้เบื้องพระยุคลบาทอย่างใกล้ชิด และยังเป็นที่เกรงอกเกรงใจของเหล่าเจ้าจอมหม่อมห้ามทั้งหลายอย่างมากด้วย พระสนมเอกเหล่านี้ จะเรียกกันว่า เจ้าคุณ เช่น เจ้าคุณเสือ(เจ้าจอมแว่น ในรัชกาลที่ 1) เจ้าคุณเจ้าจอมมารดาเที่ยง ในรัชกาลที่ 2(สมเด็จพระศรีสุลาไลย พระราชมารดารัชกาลที่ 3) หรือ เจ้าคุณพระประยูรวงศ์(เจ้าจอมมารดาแพ ในรัชกาลที่5) ถือเป็นอิสริยยศตำแหน่งหนึ่งที่พระมหากษัตริย์โปรดเกล้าฯแต่งตั้งขึ้น มีเครื่องยศและเบี้ยหวัดรายปีตามลำดับชั้นด้วย
สทตฺถปสุโต สิยา : พึงขวนขวายในเป้าหมายของตน
เครื่องยศในตำแหน่งพระสนมเอกนี้ ในรัชสมัย รัชกาลที่ 1-3 ไม่มีปรากฎเป็นหลักฐาน แต่ในรัชกาลที่ 4 นั้น มีปรากฎในประวัติเจ้าคุณพระประยูรวงศ์(พระนิพนธ์ใน พระเจ้าวรวงศ์เธอ กรมพระยาดำรงราชานุภาพ) ดังนี้
เครื่องยศในข้าราชการฝ่ายใน มีลำดับชั้นดังนี้
ชั้นที่ 4 เป็นหีบหมากเงินกาไหล่สำหรับพระราชทาน ”นางอยู่งาน“ (หรือที่เรียกทั่วไปว่า “นางกำนัล” ซึ่งทรงใช้สอยในพระราชมณเฑียร) ได้แก่บางคนที่ทรงพระเมตตาในหมู่นางอยู่งาน ชั้นนี้ยังไม่นับว่าเป็นเจ้าจอม(เป็นชั้นต่ำที่สุด ไม่ถือเป็นพระภรรยา)
ชั้นที่ 3 เป็นหีบหมากทองคำ สำหรับพระราชทานนางอยู่งาน ซึ่งทรงเลือกไว้ใช้ใกล้ชิดประจำ เรียกว่า “เจ้าจอม” นำหน้าชื่อทุกคน (ถือเป็นพระภรรยา เป็นชั้นของเจ้าจอมอยู่งาน คือ ถวายการรับใช้มาเป็นระยะเวลาหนึ่ง และมีหน้าที่ในความรับผิดชอบ)
ชั้นที่ 2 เป็นหีบหมากทองคำลงยาราชาวดี สำหรับพระราชทานเจ้าจอมมารดา หรือเจ้าจอมอยู่งาน ซึ่งทรงเมตตายกย่องขึ้นเป็นชั้นสูง(ส่วนมากมักเลื่อนบรรดาศักดิ์ขึ้นมาเมื่อมีพระราชบุตร) ในชั้นนี้จะเรียกว่าพระสนม
ชั้นที่ 1 ที่เรียกว่า “พระสนมเอก” ได้พระราชทานพานทองเพิ่มหีบหมากลงยา เป็นพานหมากมีเครื่องในทองคำ กับกระโถนทองคำด้วยใบหนึ่ง เหมือนกับพานทองในเครื่องยศที่พระราชทานแก่เจ้านายและขุนนางชั้นผู้ใหญ่ แต่ขนาดเล็กกว่าพานทองเครื่องยศของฝ่ายหน้า
เป็นยังไงกันบ้างกับหลากหลายเรื่องราวที่เล่าต่อกันมาของตำนานเครื่องยศพระสนมเอก บทความนี้นำมาเผยแพร่เพื่อศึกษา ทั้งนี้โปรดใช้วิจารณญาณในการอ่าน บางเรื่องอาจเป็นความเชื่อส่วนบุคคล
ขอบคุณที่มาข้อมูลเพจ ภาพเก่าเล่าประวัติ สุวรรณภูมิ , Ok nation