พระบาทสมเด็จพระปรเมนทรมหาอานันทมหิดล พระอัฐมรามาธิบดินทร เป็นพระโอรสในสมเด็จพระมหิตลาธิเบศร อดุลยเดชวิกรม พระบรมราชชนก และสมเด็จพระศรีนครินทราบรมราชชนนี พระองค์เสด็จขึ้นทรงราชย์เป็นพระมหากษัตริย์รัชกาลที่ 8 แห่งราชวงศ์จักรี
เมื่อวันที่ 2 มีนาคม พ.ศ. 2478 ขณะที่มีพระชนมพรรษาเพียง 9 พรรษา และประทับที่ประเทศสวิตเซอร์แลนด์ ดังนั้น จึงมีการแต่งตั้งคณะผู้สำเร็จราชการแทนพระองค์เพื่อทำหน้าที่บริหารราชการแผ่นดินจนกว่าพระองค์จะทรงบรรลุนิติภาวะ
ครั้งยังทรงพระเยาว์ได้ตามเสด็จสมเด็จพระราชชนกและสมเด็จพระราชชนนีไปยังประเทศต่าง ๆ ทั้งประเทศฝรั่งเศส ประเทศสวิตเซอร์แลนด์ และสหรัฐ ซึ่งสมเด็จพระราชชนกทรงเข้าทรงศึกษาวิชาแพทยศาสตร์ ณ มหาวิทยาลัยฮาวาร์ด สหรัฐ ในระหว่างปี พ.ศ. 2469 – 2471 แล้วจึงเสด็จกลับประเทศไทยเป็นครั้งแรกเมื่อพระชนมายุได้ 3 พรรษา ประทับ ณ วังสระปทุม ในระหว่างนั้นสมเด็จพระราชชนกทรงพระประชวรและสิ้นพระชนม์ ดังนั้น พระองค์จึงอยู่ในความดูแลของสมเด็จพระราชชนนีเพียงพระองค์เดียว
หนังสือเจ้านายเล็กๆ ยุวกษัตริย์
พระนิพนธ์ในสมเด็จพระเจ้าพี่นางเธอเจ้าฟ้ากัลยาณิวัฒนา กรมหลวงนราธิวาสราชนครินทร์ ได้บันทึกถึงเหตุการณ์ที่พระบาทสมเด็จพระปรเมนทรมหาอานันทมหิดล ทรงบอกแก่หลวงธำรงนาวาสวัสดิ์ ครั้งที่หลวงธำรงฯ ได้รับมอบหมายจากรัฐบาลพระยาพหลฯ เพื่อขอเข้าเฝ้าพระองค์เจ้าอานันทมหิดล ในเรื่องการขอให้รับราชสมบัติต่อจากรัชกาลที่ ๗ หากในหลวงร.๗ ทรงสละราชสมบัติ
ดังข้อความในบันทึกของหลวงธำรงฯ ถึงพระยาพหลฯ ว่า
“….ได้รับโทรเลขตอบจากหม่อมสังวาลว่า โปรดให้เข้าเฝ้าในวันที่ ๑๔ กุมภาพันธ์ ฉะนั้นในวันที่ ๑๔ กุมภาพันธ์ (๒๔๗๗) กระผมจึงเดินทางออกจากรุงปารีสโดยทางรถไฟ ถึงโลซาน (Lausanne) ในวันนั้น และได้เข้าเฝ้าพระวรวงศ์เธอ พระองค์เจ้าอานันทมหิดล เมื่อเวลา ๑๙.๓๐ น….”
“นันทได้บอกหลวงธำรงฯ ว่าไม่อยากเป็นคิงเพราะ
1. เป็นเด็ก
2. ไม่รู้จักอะไร
3. ขี้เกียจ
4. พระเก้าอี้ (นันทเรียกว่าโทรน) สูงนัก แล้วนันทก็เป็นคนหลุกหลิก เดี๋ยวจะตกลงไป พระยาพหลฯ ก็จะดุเอา
5. เวลาไปไหนต้องกางร่ม ทำให้ไม่ได้แสงแดด
6. จะเดินไปไหนก็มีคนเกะกะทั้งข้างหน้าข้างหลัง วิ่งไม่ได้
ข้อเหล่านี้นันทคิดขึ้นเองหมดทั้งนั้นเมื่อทราบว่าหลวงธำรงฯ จะมา”
หม่อมสังวาลย์ มหิดล ณ อยุธยา
ที่มาจาก หนังสือ เจ้านายเล็กๆยุวกษัตริย์