ประเทศไทยตั้งอยู่ในเขตมรสุม มีฝนตก และปริมาณน้ำฝนสูง จึงเกิดปัญหาน้ำท่วมอยู่ในหลายพื้นที่เกือบทุกภูมิภาค พระบาทสมเด็จพระบรมชนกาธิเบศร มหาภูมิพลอดุลยเดชมหาราช ทรงพระปริวิตกห่วงใยในปัญหาที่เกิดขึ้นอยู่เสมอมา และทรงวิเคราะห์ลักษณะทางกายภาพของพื้นที่ที่ประสบปัญหาน้ำท่วมและทรงคำนึงถึงการเลือกใช้วิธีการต่าง ๆ ที่เหมาะสมกับสภาพท้องที่ และสมรรถนะของกำลังเจ้าหน้าที่ที่มีอยู่ตลอดจนงบประมาณค่าใช้จ่ายในส่วนที่เกี่ยวข้อง
วิธีการต่าง ๆ ที่พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว พระราชทานพระราชดำริในการแก้ไขปัญหาน้ำท่วม
- 1. การก่อสร้างคันกั้นน้ำ
2. การก่อสร้างทางผันน้ำ
3. การปรับปรุงและตกแต่งสภาพลำน้ำ
ในอดีตประมาณปี 2520 พระองค์ เริ่มทรงงานเพื่อ แก้ ปั ญ ห าน้ำทั้งระบบ ทำให้นายปราโมทย์ ไม้กลัด อดีตอธิบดีกรมชลประทาน
เมื่อครั้งยังรับราชการในตำแหน่งนายช่างชลประทาน ได้มีโอกาศสนองรับใช้ใต้เบื้องพระยุคลบาทด้วยการจัดทำแผนโครงการอันเนื่องมาจากพระราชดำริ เพื่อแก้ไขปัญหาการบริหารจัดการน้ำในพื้นที่ต่าง ๆ ครั้งหนึ่งพระองค์ท่านทรงรับสั่งเอากรมชลประทานไปคิดว่าแม่น้ำป่าสักหน้าแล้งไม่มีน้ำเลย หน้าฝนหน้าน้ำมาก ฝนตกน้ำเยอะน้ำท่วม เป็นเพราะอะไร จะพัฒนางานโครงการแม่น้ำป่าสักอย่างไร
เมื่อความเดือดร้อนไม่ว่าจะเป็นน้ำท่วมหรือน้ำแล้ง แทรกซึมไปในหลายพื้นที่ของประเทศ ภาพของพระบาทสมเด็จพระบรมชนกาธิเบศร มหาภูมิพลอดุลยเดชมหาราช ที่ทรงพระดำเนินลงพื้นที่เพื่อหาแนวทางแก้ปัญหาด้วยพระองค์เอง รวมถึงรับสั่งให้กรมชลประทาน ได้บรรเทา ค ว า ม ทุ ก ข์ ยากให้พสกนิกร ยังคงเป็นสิ่งที่อยู่ในความทรงจำของประชาชนชาวไทยอย่างไม่ลืมเลือน
ไม่ว่าจะมีอุปสรรคเพียงใด ไม่มีคำว่าทรงย่อท้อสำหรับพระองค์ที่ทรงมุ่งมั่นตั้งพระราชหฤทัย ทุ่มเทหาแนวทางคลายทุกข์ให้กับพสกนิกรของพระองค์ในความมุ่งมั่น ช่วยเหลือประชาชนอย่างเต็มที่ โดยไม่มีช่วงเวลาไหนที่พระองค์ท่านทรงท้อถอยท้อแท้
นับเป็นพระมหากรุณาธิคุณอันหาที่สุดมิได้
การปิดทองหลังพระนั้น เมื่อถึงคราวจำเป็นก็ต้องปิด
ว่าที่จริงแล้วคนโดยมาก ไม่ค่อยชอบปิดทองหลังพระกันนัก
เพราะนึกว่าไม่มีใครเห็น แต่ถ้าทุกคนพากันปิดทองแต่ข้างหน้า
ไม่มีใครปิดทองหลังพระเลย พระจะเป็นพระที่งามบริบูรณ์ไม่ได้
พระบรมราโชวาท พระบาทสมเด็จพระปรมินทรมหาภูมิพลอดุลยเดช
ในพิธีพระราชทานปริญญาบัตรของจุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย ๒๕ กรกฎาคม ๒๕๐๖