นับแต่อดีตถึงจนปัจจุบัน พระเครื่องที่เป็นอมตะยอดนิยมอันดับหนึ่งของเมืองไทย คงไม่มีใครไม่รู้จัก “พระสมเด็จ” ที่เจ้าพระคุณสมเด็จพระพุฒาจารย์ (โต พรหมรังสี) ได้สร้างไว้ เป็นมรดกทางธรรมให้ลูกหลาน
ตกมาถึงกาลปัจจุบันแม้ผ่านไปแล้ว ร้อยกว่าปี
พระเครื่องอันเป็นตำนานนี้ ยังคงความเป็นตำนานอันดับหนึ่งมิเสื่อมคลาย
แต่การที่จะเจอของจริงนั้น ก็จัดว่ายากแสนยาก พระสมเด็จจึงได้สมญานามในวงการคนชอบเล่นพระ มักพูดกันว่า (พระในฝัน) เพราะบางคนเล่นพระมา ทั้งชีวิต ยังไม่มีโอกาสได้ยลโฉมของจริง
แต่ในยุคสมัยปัจจุบัน เทคโนโลยีก้าวไกล การศึกษาเรื่องพระ หาดูรูปหรือข้อมูลข่าวสารได้จากสื่อต่างๆ แต่ถ้าหากย้อนไปสัก30 ปี การที่จะหาข้อมูลพระเครื่องแต่ละองค์ ทำได้มากสุดคือ หาอ่านในหนังสือเท่านั้น
เรื่องอานุภาพพระสมเด็จ
พระสมเด็จ ที่เจ้าประคุณสมเด็จพระพุฒาจารย์ (โต พรหมรังสี)ได้สร้างไว้ มีอานุภาพศักดิ์สิทธิ์ยิ่งนัก อย่างเรื่อง หนึ่งที่เกิดขึ้น
มีครอบครัวหนึ่ง พ่อแม่เป็นข้าราชการทหาร มีลูกสาว อายุราว30 พ่อเป็นคนนิยมสะสมพระเครื่องเป็นนิสัย เขามีพระคู่กายอยู่องค์หนึ่งคือสมเด็จ วัดระฆัง องค์นี้ไม่เคยห่างกาย
มีอยู่วันหนึ่งเขาพาครอบครัวไปร่วมงานทอดผ้าป่า สร้างโรงเรียนแก่ชาวดอย ที่อยู่แถบชายแดน ทางภาคเหนือ ด้วยวัฒนธรรมชาวดอยยังมีการนับถือผี เลี้ยงสั งเ ว ย บู ช า ผี ตามความเชื่อ และสถานที่จัดงานทอดผ้าป่าก็อยู่ใกล้ศาลของหมู่บ้าน
พอนายทหารพาครอบครัวไปทอดผ้าป่า สร้างโรงเรียนเสร็จ แล้วเดินทางกลับ เมื่อเดินทางกลับ กรุงเทพ ตลอดระยะทาง ลูกสาวเริ่มมีอาการแปลกๆ ไม่พูดไม่จา ดวงตาแดงกร่ำ ผู้เป็นพ่อก็เข้าใจ ว่าลูกสาวคงเหนื่อยรถ จึงนิ่งเงียบตลอดทาง จนเดินทางมาถึงบ้าน เมื่อลงรถ ลูกสาวได้ร้องไห้เสียงดัง ดวงตาแดงกร่ำ ส่งเสียงพูดจาไม่เหมือนคนเดิมปกติ
เมื่อสอบถาม ก็ได้ความว่า ตามมาจากดอย
ผู้เป็นพ่อ รู้เรื่อง จึงรีบนำเอาพระเครื่องสมเด็จในคอออกมา แล้วนำขันน้ำ มาทำพิธีอาราธนาสมเด็จทำน้ำพระพุทธมนต์ สวดพระคาถาชินบัญชร แล้วน้ำพระลงแช่น้ำ แล้วนำน้ำพระพุทธมนต์ให้ลูกสาวดื่ม และล้างหน้า
พอลูกสาวดื่มน้ำเข้าไป วิ ญ ญ า ณ ร้ายที่ติดตามมา ได้ออกจากร่างทันที
ลูกสาวกลับได้สติ เป็นคนปกติกลับคืนมา
เรื่องเล่านี้เป็นอีกหนึ่ง อานุภาพความศักดิ์สิทธิ์ของพระเครื่องสมเด็จ ของเจ้าพระคุณสมเด็จพระพุฒาจารย์ (โต พรหมรังสี)